درمان act (اَکت) چیست؟ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

واژه act خلاصه شده Acceptance and commitment therapy میباشد. با این پست سایت یک روان همراه باشید تا بیشتر با آن آشنا شویم.

 

نظریه روانشناسی اکت

روانشناسی اکت در یک چهارچوب نظری عمل می‌کند که نیاز اصلی انسان را به شادمانی و لذت نشان می‌دهد. اصول نظریه ACT ( اکت ) هر تعصب شناختی را که می‌تواند فضایی برای تبعیض یا کتمان ایجاد کند را کنار می‌گذارد. ایده اصلی تمریناتACT  ( اکت ) این است که به افراد اجازه دهد وجود نواقص خود را بپذیرند و هم‌زمان به آن‌ها آموزش می‌دهد تا از احساسات ناخواسته خود پیشی بگیرند.
هریس ( ۲۰۰۶ ) :

 مفهوم اصلی روانشناسی اکت ارتقاء انعطاف پذیری روانشناختی است و این مفهوم با پیروی از ۶  قانون اصلی و فرآیند درونی اتفاق می‌افتد. این فرآیندها به هم پیوسته هستند و اغلب اوقات با هم تداخل دارند. آن‌ها در کنار هم به هدف افزایش انعطاف پذیری ذهنی در ظرفیت‌های مشخص شده دست می‌یابند و باعث می‌شوند که نسبت به خودمان و دیگران به آگاهی بیشتری برسیم.

۶ فرآیند اصلی روانشناسی اکت به شرح زیر هستند

۱ – پذیرش
پذیرش در مقابل اجتناب قرار می‌گیرد و شامل شناخت کامل و آگاهی از احساسات‌مان است ، بدون اینکه سعی کنیم آن‌ها را تغییر دهیم. برای مثال شخصی که دچار افکار وسواس گونه است ، یاد می‌گیرد که آن‌ها را به عنوان چیزی که در ذهنش وجود دارند ، با وجود اینکه غیر منطقی و دردناک‌اند ، بپذیرد. ACT ( اکت ) به ما اجازه می‌دهد به جای اینکه افکارمان را کنترل کنیم یا به اجبار تغییرشان دهیم ، آن‌ها را بپذیریم و آگاهانه احساسات دردناک را با احساسات مثبت و رو به تعالی جایگزین کنیم.

۲– جداسازی
جداسازی یعنی تغییر دادن روشی که افکارمان بر روی ما تاثیر می‌گذارند. روانشناسی اکت با استفاده از این مولفه ، تاثیر نامطلوب و محدودکننده اعتقاداتی را که باعث استرس می‌شوند را کم می‌کند. برای مثال ممکن است تسهیل کننده‌های ACT ( اکت ) ، افراد را تشویق کنند تا افکارشان را بلند بگویند یا برای افکارشان اسم بگذارند و به آن‌ها برچسب بزنند تا زمانی که به نظر برسد که افکار آن‌ها بی اثر شده‌اند.

۳ – ذهن آگاهی
پذیرش ، اساس روانشناسی اکت است و به معنی در زمان حال بودن و آگاه بودن از چیزی است که در همین لحظه در حال وقوع است. هدف ACT ( اکت ) این است که با منطقی کردن افکار و رفتار افراد مطابق با زمان حال ، بیداری ذهنی آن‌ها را ارتقا بخشد.
۴ – بررسی خود سه بعدی
روانشناسی اکت ، خود را از سه بعد می‌بیند :
الف) خود به عنوان زمینه ، در چهارچوب رابطه ای « من » در مقابل « تو » ، « اکنون » در مقابل « بعدا ».
ب) خود به عنوان یک مفهوم ، که یک چهارچوب وجودی و ریشه عمیق اعتقادی دارد. « من چه کسی هستم؟ » ، « به چه چیزی فکر می‌کنم؟ » و « چه احساسی دارم؟ »
ج) خود به عنوان یک فرآیند که یک چهارچوب زمانی دارد و شامل طرز فکر ما درباره حال ، گذشته و آینده است.
نظریه پردازان درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد پیشنهاد می‌کنند که تعادلی بین همه جنبه‌های « خود » بسازیم تا بتواند به سرعت ، بسیاری از موضوعات سلامت ذهن مثل افسردگی و فوبیا را درمان کند. زمانی که ما از تجربیات‌مان آگاه هستیم و می‌توانیم به آن‌ها از دیدگاهی عینی نگاه کنیم ، با تاثیر بیشتری می‌توانیم به جریان احساسات‌مان رسیدگی کنیم.
۵ – ارزش ها
یکی از مهم‌ترین اجزای روانشناسی اکت ، ارزش‌ها و عقیده‌های شخصی است. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ، اعمال مختلف و ابزارهای خودیاری را ترکیب می‌کند تا به افراد اجازه دهد که اهداف زندگی خود را در حالی انتخاب کنند که نظام ارزشی اصولی را درک کرده‌اند.

۶ – اقدام متعهدانه
ACT مانند رفتار درمانی سنتی ، بر رفتار مداوم و هدفمند تاکید می‌کند. روش‌ها و تمرینات روانشناسی اکت به تغییر الگوهای رفتاری ناهنجار که موانع روانشناختی را ایجاد می‌کنند ، کمک می‌کند.

استیون هیز ( ۲۰۱۲ ) :

این ۶ اصول بر آموزش شرکت کنندگان متمرکز هستند تا بتوانند اعمالی که احساسات مثبت را تقویت می‌کنند ، دنبال کنند.

مهارت های استفاده شده در روانشناسی اکت :

روانشناسی اکت برای دامنه وسیعی از مشکلات زندگی و نابهنجاری‌های روانشناختی به کار می‌رود. مطالعات نشان می‌دهند که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند شفای دائمی برای مشکلاتی همچون دردهای مزمن ، صرع ، روان پریشی ، افسردگی و چندین اختلال اضطرابی دیگر باشد. روانشناسی اکت ابتدا بر خواسته‌ی ما از زندگی تمرکز می‌کند ، سپس یک فرآیند مبتنی بر همکاری را دنبال می‌کند. آنجا که درمانگر و مراجعه کننده به یک اندازه برای انجام اهداف کوتاه مدت و بلند مدت مشارکت کرده و همچنین اقداماتشان را طرح ریزی می‌کنند.
روش‌ها و مهارت‌هایی که معمولاً در روانشناسی اکت استفاده می‌شوند :

• استعاره‌ها و پارادوکس‌ها
• فعالیت‌های گروهی
• تمرینات گروهی
• فعالیت‌های مبتنی بر ذهن آگاهی
• تقویت کننده‌های انگیزشی
• ارزیابی ارزش‌ها

گیفورد و هیز ( ۲۰۰۵ ) :

آنچه که باعث اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌شود ، روش‌های متفاوتی است که در هر یک از ۴ مولفه مهم ACT ( اکت ) استفاده می شود.

اصول منحصر به فرد روانشناسی اکت

اصول ناامیدی خلاق :
روش‌های ناامیدی خلاق به افراد کمک می‌کند تا جنبه‌هایی را که نمی‌خواهند اصلاح کنند ، نادیده بگیرند و برنامه‌هایی عملی را بسازند که در رسیدن به اهداف‌شان به آن‌ها کمک می‌کند. همچنین این اصول به عنوان روش‌های روبه رو شدن با موقعیت کنونی شناخته می‌شوند. روش‌هایی که شامل بخش‌هایی از ذهن آگاهی ، خود آگاهی و یادگیری شهودی است. مهارت‌ها خلاق در نظر گرفته شده‌اند به طوری که به افراد اجازه می‌دهند برای کاری که هرگز قبل از آن انجام نداده‌اند تلاش کنند.
راهکارهای پذیرش :
مهارت‌های پذیرش می‌توانند در حین گفتگو ، مدل‌سازی نقش ، بازی‌های موقعیتی یا تمرینات خاص و برگه‌های کاری ترویج داده شوند. تمام ایده روش‌های پذیرش برای رها کردن است. برای اینکه افراد بتوانند تشخیص دهند که نیازی نیست همه افکارشان به عمل تبدیل شود به خصوص افکاری که موجب درد و استرس می‌شوند. راهکارهای پذیرش به افراد کمک می‌کند تا بین افکار ، احساسات و الگوهای رفتاری سازنده و غیرسازنده تمایز قائل شوند.
محرومیت زدایی :
محرومیت زدایی به جداسازی روانشناختی بستگی دارد و به ما اجازه می‌دهد که فرآیند افکار و احساسات‌مان را دوباره مشخص کنیم. راهکارهای جداسازی روانشناختی ثابت می‌کند که ما چگونه می‌توانیم روش منفی درک کردن را تغییر دهیم و به ما کمک می‌کند که بدون نیاز به فراموشی یا انکار حضورشان به آن‌ها غلبه کنیم. ( بلک لج ، ۲۰۰۷ )

استعاره های اکت درمانی چه هستند ؟

طرفداران روانشناسی اکت اظهار می‌کنند که افکار انسان ترجیح می‌دهند از طریق مثال آموزش ببیند و این همان چیزی است که باعث می‌شود استعاره‌ها ، بخش ضروری روانشناسی اکت برای همه افراد در هر سنی و با هر پیش زمینه‌ای باشد. استعاره‌های ACT ( اکت ) اغلب بر اساس ذهن آگاهی هستند. آن‌ها به افراد کمک می‌کنند تا دید کاملی نسبت به موقعیت کنونی بدست آورند و بر این اساس اقدامات‌شان را انتخاب کنند. آن‌ها چشم انداز را وسیع‌تر می‌کنند و مبنایی را برای مدیریت احساس و خود ابرازی موثر ارائه می‌دهند. تعدادی از استعاره‌های  ACT ( اکت ) که استیون هیز ( ۲۰۱۴ ) پیشنهاد داده است :
برگ‌ها روی رودخانه :
در این استعاره‌ی ACT ( اکت ) افراد تصور می‌کنند که در کنار رودخانه‌ای نشسته‌اند و اجازه می‌دهند افکارشان با برگ‌های روی رودخانه شناور شود. با استفاده از هدایت کردن خیال و راهنمایی تدریجی ، درمانگر به افراد می‌گوید که افکار منفی خود را تصور کنند که از زندگی‌شان محو می‌شوند. این روش احساس آرامش و تسلط بر خود در افراد به وجود می‌آورد و به آن‌ها کمک می‌کند به طور موثر موانع شناختی‌شان را از بین ببرند.
قطار خیالی :
در این استعاره فرد قطاری را تصور می‌کند که در حرکت است و هر واگن از قطار بر چسبی از افکار منفی یا نگرانی‌هایی دارد که فرد در حال حاضر با آن‌ها روبرو است. در این حالت به فرد کمک می‌شود تا درک کند که باید به مشکلات به صورت عینی نگاه کند. همان طور که یک قطار در حال حرکت را از فاصله دور می‌بیند.

توپ ساحلی :
توپ ساحلی برای ایجاد پذیرش و قبول واقعیت بسیار کاربردی است. در این استعاره ، افراد افکار پر استرس‌شان را مثل یک توپ ساحلی در نظر می‌گیرند و تلاش می‌کنند که توپ را به زیر آب فرو ببرند. موضوع این نیست که چقدر سخت تلاش می‌کنند. به محض اینکه هل دادن توپ را متوقف کنند ، توپ دوباره به سطح آب بر می‌گردد. به همین ترتیب ما با گریختن از چیزهایی که آزارمان می‌دهند ، فقط می‌توانیم احساسات‌مان را به طور موقت سرکوب کنیم. ما نمی‌توانیم آرامش ذهنی را که به دنبالش هستیم بدست بیاوریم مگر اینکه وجود احساسات و افکارمان را بپذیریم و برای اینکه آن‌ها را از ریشه از بین ببریم ، تلاش کنیم.

ACT ( اکت ) در گروه درمانی :

برای بسیاری از مردم گروه درمانی بهتر از جلسه فرد درمانی است. جلسه‌های گروهی مقرون به صرفه هستند و وقت کمتری می‌گیرند همچنین برای سرپرست گروه هم راحت‌تر هستند. این جلسه‌ها می‌توانند با هر کدام از موقعیت‌های حرفه‌ای و شخصی ادغام شوند.
تمرینات ACT ( اکت ) با یکسان اهمیت دادن به ذهن آگاهی ، خودآگاهی ، زمینه عاطفی و پیشرفت ارزش‌ها ، به عنوان یک اصل گروهی برای ارتقا سلامت ذهنی و بهبود همه سطوح ، به محبوبیت گسترده‌ای دست یافت. اصول ACT ( اکت ) در تمرینات گروهی ، مسئولیت پذیری را در میان اعضاء پرورش می‌دهد و به آن‌ها اجازه می‌دهد که مسئولیت زندگی خود را به عهده بگیرند.

گادیانو ( ۲۰۰۹ ) :

اصول گروه درACT ( اکت ) فضایی را برای حمایت و پاکسازی عاطفی ایجاد می‌کند. به دیگران گوش دادن و از دیدگاه‌های متفاوت یادگرفتن ، به افراد درک بهتری از مشکلاتشان می‌دهد. روانشناسان عقیده دارند زمانی که ما برخی اعمال را به صورت عمومی به اجرا می‌گذاریم ، به احتمال زیاد بیشتر نسبت به آن عمل متعهد می‌شویم تا اینکه کارها را در تنهایی بخواهیم انجام دهیم.

فواید روانشناسی اکت در گروه :

قوانین گروه :
بسیاری از جلسات گروهی ACT ( اکت ) با توضیح روشنی از اصول همراه است . چه افراد تحت گفتگو درمانی یا مراقبه ذهن آگاهی باشند یا بازی‌های گروهی و استعاره‌ها ، آن‌ها درک روشنی از آن چه که انتظار می‌رود به عنوان بخشی از تیم انجام دهند ، دارند و همچنین از اینکه چگونه کارشان روی بقیه گروه تاثیر می‌گذارد هم درک درستی دارند.
خواسته افراد برای دنبال کردن قوانین گروه آن‌ها را انعطاف پذیرتر و نسبت به پیشنهادات گشوده‌تر می‌کند و در نهایت به افزایش انعطاف پذیری رواشناختی که از اهداف نهایی ACT ( اکت ) است ، کمک می‌کند.
یک ساختار و چهارچوب متمرکز به راه حل :
معمولا در یک ساختار حرفه‌ای جایی که شمار زیادی از افراد گرایش به درمان گروهی دارند ، فضایی برای روش‌های بی انتهایی که ممکن است برای ارزیابی سخت باشد وجود ندارد.
بسیاری از اصول درمان گروهی ، برای صرفه جویی زمان و افزایش احتمال بدست آوردن پاسخ‌های مثبت ، از یک چهارچوب منطقی و قدم به قدم پیروی می‌کند و همه سوالات و تمرینات از پیش تعیین شده هستند. رویکرد سیستمی ACT ( اکت ) گروهی ، دلیلی است بر اینکه چرا ACT برای تنوع قابل توجهی از افراد با فرهنگ‌ها و پیش زمینه‌های متفاوت معتبر است.
تمرینات تجربی مثل نقش آفرینی موقعیتی یا تصاویر هدایت شده به افراد کمک می‌کند که بفهمند دیگران چگونه در موقعیت‌های مشابه به روش‎های کاملاً متفاوت  واکنش نشان می‌دهند. بحث آزاد در آن‌ها همدلی و گشوده بودن ایجاد می‌کند.

استیون هیز به خاطر کارش بر روی نظریه چهارچوب ارتباطی که بعدها به زمینه کار ACT اضافه شد ، شناخته شده است. او نشان داد زمانی که ما شروع می‌کنیم به تمرکز به روی آنچه که داریم ، انگیزه‌ای برای رشد شخصی بدست می‌آوریم. ما بیشتر به روش‌های ممکن برای بهتر کردن خودمان فکر می‌کنیم ، تا اینکه بخواهیم از حالت منفی و استرس‌ها خارج شویم. ایده اصلی هیز برای ارتقا ACT به عنوان یک رویکرد متمرکز به راه حل این بود که افراد بخواهند رشد کنند و از حصار افکارشان آزاد شوند. این همان چیزی است که نشان می‌دهد چرا او بر روی گنجاندن خودآگاهی به ACT در میان دیگر تمرینات شناختی اصرار دارد.

تمرین ها ، فعالیت ها و اصول کمک کننده ACT :

• ایجاد خودآگاهی
• ساختن خود کنترلی و خود پذیرشی
• افزایش حساسیت به احساسات خود و دیگران
• یادگیری مهارت‌های ذهن آگاهی

روانشناسان امروزه تنوع گسترده‌ای از اصول و روش‌های ACT را استفاده می‌کنند که هر کدام از این روش‌ها فواید منحصر به فرد خودشان را دارند ، برای اینکه بتوانند به افراد کمک کنند تا با مسائلی همچون افسردگی ، استرس ، بی‌اعتنایی و نگرانی بجنگند.

در اینجا برخی از تمرینات محبوب ACT را می‌آوریم که برای بازیابی معنا و گرمای زندگی استفاده می‌شوند :
تمرینات خود مشاهده گر :
دکتر راس هریس در یکی از نشریه‌هایش در ۲۰۰۷ تمرینات ACT را گردآوری کرد ، تمرین خود مشاهده‌گر بخش کاملی از کتاب راهنما بود. این فعالیت شامل سه مجموعه سوالات بود و جواب‌هایی که از جنبه‌های متفاوت خود مشاهده‌گر داده شده بود.

سوال اصلی این بخش : شما چه کسی هستید؟
درمانگر این سوال را مرتبا از مراجعه کننده می‌پرسد . در ابتدا فرد تلاش می‌کند که با توصیف خودش جواب دهد. او تلاش می‌کند درباره ویژگی‌های شخصیتی و حرفه‌ای خودش صحبت کند. درمانگر به او گوش کرده و همان سوال را تکرار می‌کند و این رویه آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که فرد متوجه شود که هر آنچه که تاکنون از توصیف خودش ارائه داده ، بی مفهوم بوده است . هویت واقعی در تشخیص او از وجود خودش قبل از هر چیز دیگری قرار دارد.
مرحله بعدی به داشتن ذهن آگاهی بستگی دارد. درمانگر از مراجعه کننده می‌خواهد که به این موارد توجه کند :

• کف پاهایش زمین را لمس کند
• چشمانش درمانگر را که بر روی صندلی در مقابلش نشسته ، ببیند
• نفس عمیق بکشد
• افکاری را که در همان لحظه در ذهنش هستند ، مرور کند
• بویی را که در اتاق به مشامش می‌رسد ، حس کند

در مرحله آخر تمرین ، درمانگر مراجعه کننده را به هنر ، رها کردن راهنمایی می‌کند. او به فرد آموزش می‌دهد که لحظه را در دست بگیرد. به خودش به عنوان یک فرد رنج دیده توجه کند و همچنین خود ایده‌آلش را تصور کند. سپس او به تدریج فرد را هدایت می‌کند تا به این فکر کند که همه خودهایش ( خود رنجیده و خود ایده آل ) را که دور می‌شوند ، رها کند و در هر صورت سعی نکند که آن‌ها را کنترل کند. احساس رها کردن حسی از آرامش و برتری ایجاد می‌کند که به نوبه خود پذیرش بی‌قید و شرط خود را در فرد پرورش می‌دهد.

تمرین ارزش ها :
تمرین ارزش ها به عنوان روش شفاف سازی ارزش‌های شما نیز شناخته می‌شود که یکی از اصول درون‌نگر ACT است و برای اجرای گروهی و یا به عنوان تمرین یک به یک مناسب است.
این روش نظام‌مند و شامل چهار مرحله است :

• برای تعیین ارزش‌ها قدم اول این است که ارزش‌ها را در هر ۱۰ بخش زندگی ( رشد شخصی ، والدین ، اوقات فراغت ، رفاه ، سلامتی ، کار ، معنویت ، زندگی خانوادگی ، زندگی حرفه‌ای ، زندگی اجتماعی ) فهرست‌بندی کنیم.
• سپس بر اساس اینکه هر ارزش برای ما در چه درجه اهمیتی قرار دارد الویت‌بندی کنیم و به آن‌ها امتیاز دهیم.
• بر اساس اینکه هر ارزش را تا چه اندازه در شیوه زندگی کنونی‌مان به کار می‌گیریم ، درجه بندی کنیم.
• مرحله آخر تمرین ، درمانگر ، مراجعه کننده را تشویق می‌کند تا از خودش سوالاتی را بپرسد که درباره اینکه چه امتیازی به خودش داده است ؟ و چگونه نظام ارزشی خود را بازتاب می‌دهد ؟

نگاهی به فعالیت های دکتر راس هریس :

دکتر راس هریس درمانگر و نویسنده مشهور ، تحقیقات گسترده‌ای بر روی اینکه چگونه ACT می‌تواند روش فکر کردن ، احساس کردن و رفتار کردن ما را تغییر دهد ، انجام داد. دکتر هریس در کتاب پرفروش خود ( تله شادمانی ) تحقیقات پیشگامانه‌ای بر روی تاثیرات ACT به عنوان یک اصل سلامت ذهنی مثبت مطرح می‌کند. دکتر هریس از ۲۰۰۵ به عنوان مربی موفق معلمان ، مشاوران ، پزشکان و روان درمانگران شناخته می‌شود تا به آن‌ها آموزش دهد که چگونه ACT در موقعیت‌های متفاوت به کار می‌رود.
دکتر هریس بر روی جنبه اصلی ACT کار می‌کند :

• دیدن افکار و احساسات به همان صورت که هستند
• پرهیز از پافشاری بر کنترل افکار و رفتارمان
• همواره بر اساس ارزش‌ها عمل کردن و در زمان حال بودن

دکتر هریس مطرح می‌کند که موضوع این نیست که ما با چه نوع مشکلاتی روبرو هستیم ، اگر بتوانیم در دنبال کردن این سه جنبه ACT موفق شویم ، مطمئنا به نتیجه کافی می‌رسیم.

 

منبع: alimirsadeghi